Nurdan Haber

Değerler Eğitimi

Değerler Eğitimi
31 Ocak 2018 - 19:33

Sevgi, saygı, doğruluk, adalet, sorumluluk, hoşgörü vb. gibi temel insani değerler davranışlarımıza ve hayatımıza yön veren standartlardır. Bir toplumun geleceği, iyi yetişmiş ve değerlerini benimsemiş insanlara bağlıdır. Bu nedenle, öğrencilerin uygun ahlaki kararlar ve davranışlar sergilemesine yardımcı olacak değerler ve becerilerle donatılmasına ihtiyaç vardır. Konuyla ilgili çarpıcı bir örnek vermek istiyorum: Trabzonspor ile Athletic Bilbao maçında ilginç bir olay yaşanmış. Maç esnasında kaleci Tolga Zengin birden durmuş, yere eğilmiş ve çimlerin üzerinde duran ekmek parçasını öpüp alnına koymuş. Sonra da yavaşça sahanın kenarına götürüp bırakmış. Tolga olay anını anlatırken şöyle söylemiş; “Kalecilik hayatımda hiç böyle bir olayla karşılaşmamıştım. Şoke oldum. Somali’de insanlar ekmek bulamayıp açlıktan ölürken, Bilbao taraftarlarının bana ekmek atmasını hayretle karşıladım…” Trabzonspor kalecisi tam ekmeği öpüp alnına koyarken çekilen fotoğraf da İspanya’da yılın fotoğrafı seçilmiş. Kaleci Tolga Zengin’in yere düşen ekmeği çiğnememek için gösterdiği bu hassasiyet, değerlerimizle ilgili çok güzel bir örnek.

Bugün aynı hassasiyeti yerlerde sürünen bazı değerlerimiz için de göstermemiz gerekiyor. Bir toplumun geleceği, iyi yetişmiş ve değerlerini benimsemiş insanlara bağlıdır. Bu nedenle, öğrencilerin uygun ahlaki kararlar ve davranışlar sergilemesine yardımcı olacak değerler ve becerilerle donatılmasına ihtiyaç vardır.

Değerler Eğitimi Son Yıllarda Müfredata Girmeyi Başardı.

Birçok okulda şeklen yapılıyor olsa da, çocuklarımızın en azından değerlerimizi tarif eden kavramlarla tanışıyor olmaları sevindirici. Öğretim programlarına değer eğitimi ile ilgili boyutlar eklenmekte, okulların, kursların ve öğretmenlerin/öğreticilerin bu süreçte sorumluluklar üstlenmesi beklenmektedir.

Okullar, sadece akademik açıdan başarılı bireylerin yetiştirildiği kurumlar olarak düşünülmemelidir. Günümüz gençliğinin akademik bilgiler yanında sevgi, saygı, hürmet, doğruluk, sorumluk gibi insani değerler ile de donatılması gerekiyor. Kalp ve vicdan gibi manevi ve mistik duygular, maddi kıstaslar ve besinler ile beslenmez. Onların kıstas ve besinleri; yine manevi ve mistik olmalıdır. Değerler eğitimi ile öğrencilerde dış disiplin yerine iç disiplin gelişeceği için bu durum akademik başarıyı da olumlu yönde etkileyecektir.

Günümüz Kur’an tefsirlerinden olan Risale i Nur’da “Vicdanın ziyası, ulûm-u dîniyedir. Aklın nuru, fünun-u medeniyedir. İkisinin imtizacıyla hakikat tecellî eder. O iki cenah ile talebenin himmeti pervaz eder. İftirak ettikleri vakit, birincisinde taassup, ikincisinde hile, şüphe tevellüd eder.” ifadesi geçmektedir. Yani kamil bir insan olmak; ancak fen ve din bilimlerinin (değeler eğitimi) bir ahenk ve insicam ile verilmesine bakıyor. Şayet bu ikisi birbirinden ayrılırlar ise, birisinden taassup ve taklit, diğerinden ise hile, şüphe çıkar. Bugün gençliğimizin düştüğü manevi buhranın ana nedenlerinden birisi de, inancın ve değerlerimizin hayata geçiremeyişi veya inançsızlığının bir neticesi değil midir?

Değerler Eğitiminde Okul ve Öğretmen

Temel insani değerleri benimsemiş bireyler yetiştirmek okulların misyonları arasındadır. Bu nedenle her öğretmen sene başında kendi dersi ile ilgili yıllık plan çalışması yaparken aynı zamanda dersinde vereceği değerler eğitimi ile ilgili de bir plan yapmalıdır. Ancak bunun için çocuklarımızın zihinlerini bilgiyle doldurmakla birlikte, gönüllerini de sevgi ile donatıp onların ahlâklı birer fert olarak yetiştirecek idealist model öğretmenlere ihtiyacımız var. Değerler eğitiminde öğretmen; kalbe, zekâya ve iradeye hitap etmeli ve amaç iyiliği sevdirmek, tanıtmak, istetmek olmalıdır. Bu nedenle değerler eğitimine bir öğretmen önce çocuğun duygularına hitap etmelidir. Çünkü çocukta duygu akıldan önce gelir. O nedenle okullardaki değerler eğitimi şeklen ve mış gibi yapılmamalıdır. Örneğin, “Bu ayki değerimiz merhamet, hadi çocuklar, merhamet etmeyi öğrenelim,” demekle olmaz. Burada önemli olan, merhamet için gerekli koşullarının ailede, çevrede, okulda sağlanıp sağlanmadığını tespit etmektir. Ahlak kavramı uygulama ile ilgilidir. Yap-yapma gibi pratik yaşamda gösterilebilir davranışlara işaret eder. Eylem veya davranışa geçmemiş hiçbir şey, ahlaksal bir değer taşımaz.

Değerler Eğitiminde Aile ve Okul İşbirliği Şarttır

Hem öğretmen için hem de aile için çocuğun ahlaki değerler ölçüsünde yetişmesi arzu edilen bir durumdur. Bu nedenle, çocuklarımıza kazandırmaya çalıştığımız bu değer ve davranışların kalıcı olabilmesi için okul-aile işbirliği şarttır. Bu amaçla, değerler eğitimine aileler de dâhil edilmeli, veli toplantılarında değerler eğitimi konusunda bilgilendirmeler yapılmalıdır. Çocuklara küçüklüğünde bizi biz yapan değerlerimiz öğretilmezse, ileriki yaşlarda bu değerleri ruhunun alması çok zor olur, yabani düşer. Özellikle anne ve babasından bu davranışları görmezse daha ziyade yabani olur. Yani anne ve baba evdeki yaşantıları ile de çocuklara model olması şarttır.

Değerler ve Medya

Çocuğun yetişmesinde bir önemli etken de medyadır. Çocukların yanlış davranışlar göstermesinin en önemli nedenlerinden birisi de televizyonda gördüğü davranışları taklit etmesidir. Çağımızın gençliği internetin, televizyonun, medyanın ve farklılaşan çevresel faktörlerin etkisiyle çok köklü ve hızlı bir değişim süreci içindedir. Yirminci yüzyılın ikinci yarısına kadar gençlerin kişilikleri aile, okul ve çevre ekseninde teşekkül ediyordu. Ağırlıklı biçimde aile, ardından okul ve onun ardından sosyal çevre gençlerin şahsiyetlerini yoğuruyordu. Gelişen teknoloji bunlara bir dördüncü unsur daha ekledi: Görsel medya. Adı TV, radyo, bilgisayar ve internet şeklinde sıralanan bu ortam, gençlerin kişiliklerinin oluşum sürecinde sonradan devreye girdi ama süratle ilk sıraya yerleşti.

Sonuç olarak; aile, öğretmen ve medya’nın ortaklaşa çalışması sonucu milli ve manevi değerlerine sahip nitelikli bireyler yetiştirilebilir. Ahlaki ve manevi değerlerine bağlı, şuurlu, kabiliyetli, örnek gösterilen, çalışkan, başarılı, heyecanlı, ufku geniş, psikolojik, sosyolojik ve biyolojik açıdan sağlıklı bir gençlik arzusu ile hayırlı günler dilerim.

Alem-i İslamBediüzzaman'danDr. Mehmet Rıza DerindağDünyaGenelGünün Hadisiİslam ve HayatMisafir YazarlarNur TalebeleriTürkiyeYazarlarımız
Leyle-i Regaib Özel 5.000 Hatim Programı
Alem-i İslamBediüzzaman'danDünyaGenelGündemGünün DersiGünün Hadisiİslam ve HayatNur TalebeleriTürkiyeYazarlarımız
Genç Hafızlardan Şehitlerimiz İçin Dualar ve Kur-an’ı Kerim Tilavetleri
Alem-i İslamDerslerDünyaEkonomiFıkıh & HadisGenelGündemGünün DersiGünün DuasıGünün HadisiHayatHizmetİslamİslam ve HayatKartpostal - VecizeNur TalebeleriRisale-i NurRisale-i Nur DünyasıSorularla RisaleSual-CevapTürkiyeYazarlarımız
Boğaziçi Üniversitesi Öğrencileri ile Risale-i Nur Dersi” ŞUALAR’DAN 9.DERS ( 9. ŞUA )