Ma dizanî ber çi her rondik ji çavan rêz dibî,Her dem û daîm dinalim, şev heta danê sibî.Wer bipirs da tu ji vê raza ecaîp hîn bibî:Ey dilê meskenê derdan, ma tu zanî ko çibî?Ew Seîdê can fida j’dînê mera j’kîsê me bî.* * *Canfida bû qehreman bû, dest bi şûrê ilmê dîn,Nur dixwend û Nur dirêt û her zaman û an û hîn.Ger bixwazî wî binasî, wer Risalên wî bibîn.Beyreqa ko wî hilanî jibo vî dînê mubîn.Me çiqa pirsî û seh kir vê demê kes dî nebî.* * *Kes nemabû dîn vegota wê dema zulm û zecir,Nalenala ehlê dîn bû, ehlê dil, ehlê zikir,Ew li ber wê zulma rabû lê bi tedbîr û sebir,çepera dîn girtibû, pakî ji keskî nedikir,Heq dizanî, heq digot û heq dikir; herdem we bî.* * *Tirs nebû jê ra ji lewra bê sekin, daîm digot,Her kesê carek bidîta kufr û nîfaq jê dişot,Sohbeta wî ya mibarek cerg û mêlak tê disot,Ew dikana ko wî danî, ew metaê difirot,Ew li şam û Misr û Bexdayê niho peyda nebî.* * *Ne li Delhî, ne li Tehran, ne li şîraz, ta Giver,Yek nebû ehlê diyanet lê kira qêr û mefer.Sal hezar û nehsedû şêst, mahê rojî, dem seher,çû wetat kir, çi mûsîbet! Sedhezar rehmet li ser,J’ehlê vî dînê mûbîn ra çi nimûnek taze bî.* * *Cadeyek nû wî vedanî boyî xortên ummetê,Ew di Barla û Emîrdax xerq dibû nav xizmetêWî di umrê xoy ezîz da guh nedabû lezetê,Sêsed û heftî û neh piştî hezarê Hicretê,Dergehê baxê Biheştê keremê l’ber wî vebî* * *Ebû Cehlên vî zemanî, zalimên hêc û bitir,şandibûn Afyon û Barla, Qestemon û Eyrîdir.Ew gula Kurdên reben bû, lê nehiştin ew li virEw li Nursê hate dinya, wî li Urfayê wefat kir,Ew şehîr bû, ew bedî’ bû, ez çi bêm, serdeste bû.* * *Sahibê “ilmê Ledûn” bû, dafi’ê hizna beşer,Xwendina Nûra îlahî nedida zêr û zeber,Firqeta Wî em helandin sed hewar, ax û keser,Ey Seîdê herdu dinya, dîtina te bû keder,Em j’Xwedayê xwe dixwazin: L’axretê em l’cem te bî.* * *Em ji derdê firqeta Wî bûne jar, bûne zebûn,şubhetê mecnûn dinalîn qet nema sebr û sikûn,“Dilkula!” firset li dest e, wer Risalê Nûr bixûn!Ey ‘Elî, ger çi Seîd çû, lê Rîsalê Nûr neçûn,Sed emanet min li te, da tu ji wan mehrûm nebî.Seyîd Eliyê Findîkî
Bu Şiir özet olarak Üstad Bediüzzaman’ın kahramanlığından, ilminden ve vefatından bahsetmektedir.
Şiir Kürtçe yazılmış olmakla beraber ağırlıklı Farsça, arapça ve osmanlıca kelimeleri kullanmaktadır.
Seyîd Eliyê Findîkî1892 senesinde Siirt’in Eruh ilçesine bağlı Botan nehri yamacındaki Findik Köyünde doğan Seyyid Ali Findiki’nin nesebi Şeyh Abdulkadir Geylani vasıtasıyla Hz. Resulullah (sav)’a dayanır.
Seyyid Ali’nin dedeleri Tatarların Bağdat saldırısı sırasında göç edip, Kurtalan’la Beşiri arasındaki tarihi Erzen (Xirabbajar) Köyüne yerleşmişler, daha sonra da Findik Köyüne gelmişlerdir. 1 Mart 1968 yılında Cizre’de vefat etmiş.
Seyît Ali (Eliyê ) Findîkî (ra) Üstadı seven ve onu görmeye muştak fazıl, kâmil bir alim, bir müdderisti…
Üstad Bediüzzaman vefatından önce Urfa’ya geldiğinde, onun gelişini duyan bölge halkı yıllardır hasretini çektikleri Üstadlarını görmek için Urfa’ya akın akın gelmeye başlamıştı. Şeyh Seyda ile Seyyid Aliyé Findiki de büyük bir kalabalıkla Üstad’ı ziyaret için yola çıkmışlar, Midyat’a ulaştıklarında Üstad’ın vefat haberini almışlar ve Şeyh Seyda’nın imametinde gıyabi cenaze namazlarını kılmışlardır. Üstad’ı hayatında hiç göremeyip vefat edişine çok üzülen Seyyid Ali, Üstad üzerine “Ey dilé meskené derdan, ma tu zanî ku çibî” dizeleriyle başlayan meşhur şiirini yazmıştır. Onun zaman zaman Risale-i Nur’ları okuduğu da bilinmektedir.
Rüstem Garzanlı
Şimdi bu güzel edebi şiiri, kürtçe bilmeyen okurlarımız için kısa bir meal tarzında tercümesi ile beraber tekrar aşağıya alıyoruz.
Dilkula
Gönlü yaralı
Ma dizanî ber çi her rondik ji çavan rêz dibî,
Bilir misin, göz yaşlarım neden akıp diziliyordu
Her dem û daîm dinalim, şev heta danêsibî.
Devamlı ah û feryat ediyorum, gece kuşluk vaktine kadar
Wer bipirs da tu ji vê raza ecaîp hîn bibî:
Gel sor ki bu acaib sırrı anlayacaksın
Ey dilê meskenê derdan, ma tu zanî koçibî?
Ey dertlerin meskeni olan kalp, sen biliyor musun, ne olmuş
Ew Seîdê can fidaj’ dînê mera j’kîsê me bî.
O dinimizde can feda olan Said, bizden bir hazine aldı
* * *
Canfidabû qehremanbû, dest bişûrêilmêdîn,
Fedayiydi, kahramandı, din ilminin kılıncı elindeydi
Nur dixwend û Nur dirêt û her zaman û an û hîn.
Bütün vakitlerde Nur okuyordu, nur akıtıyordu
Ger bixwazî wî binasî, wer Risalên wî bibîn.
Onu tanımak istiyorsan, onun risalelerini gör
Beyreqa ko wî hilanî jibo vî dînê mubîn.
Dini Mübin için kaldırdığı bayrağı
Me çiqapirsî û seh kir vê demê kes dînebî.
Ne kadar sorduk ve duyduk, onun gibi bu zamanda yoktur
* * *
Kes nema bû dîn vegotawê dema zulm û zecir,
Dinle beraber kimse kalmadı bu zahmet ve sıkıntılı zamanda
Nalenala ehle dîn bû, ehlê dil, ehlê zikir,
Din ehlinin dil ehlinin zikir ehlinin nalinleri var
Ew li ber wê zulma rabû lê bitedbîr û sebir,
Tedbir ve sabırla zulma karşı direndi
çeperadîngirtibû, pakîjikeskînedikir,
Pislikler dinin etrafını sarmıştı, kimse temizlik yapmıyordu
Heqdizanî, heqdigot û heqdikir; herdemwebî.
Hakkı bildi, hakkı söyledi, hakkı haykırdı, her zaman böyleydi,
* * *
Tirs nebû jêra jilewra bê sekin, daîm digot,
Ona korku yoktu, onun için kesintisiz, daim söylüyordu
Her kesê carek bidî ta kufr û nîfaq jêdişot,
Onu bir defada görenin, içinden küfr ve nifak yıkılıyordu
Sohbeta wî ya mibarek cerg û mêlak tê disot,
Onu mübarek sohbeti kalb ve ciğeri yakıyordu.
Ew dikana kowîdanî, ew metaê difirot,
Onun kurduğu dükkan ve sattığı malı
Ewlişam û Misr û Bexdayêniho peyda nebî.
Şam, Mısır ve Bağdatda hala bulunmadı.
* * *
Ne li Delhî, ne li Tehran, ne li şîraz, ta Giver,
Ne Delhi de, ne Tahran da, ne Şiraz da, ta Givere kadar
Yek nebû ehlê diyanet lê kira qêr û mefer.
Diyanet ehlinden onlara imdat ve fırsat veren kimse yoktu
Sal hezar û neh sed û şêst, mahêrojî, dem seher,
Yıl bin dokuzyüz atmış, ramazan ayı, seher vaktinde
Çû wefat kir, çi mûsîbet! Sed hezar rehmet li ser,
Wefat etti, ne musibet! Yüzbinler rahmet üzerine
J’ehlê vî dînê mûbîn ra çi nimûnek taze bî.
Dini mübin ehline taze bir numune idi
* * *
Cadeyek nû wî vedanî boyî xortên ummetê,
Ümmetin gençleri için yeni bir yol açtı
Ew di Barla û Emîrdax xerq di bû nav xizmetê
Barla ve Emirdağda hizmetin içinde gark oldu
Wî di umrê xo yezîz da guh neda bû lezetê,
O, aziz ömründe hiçbir lezzete kulak asmadı
Sêsed û heftî û neh piştî hezarê Hicretê,
Hicretin bininci yılından sonra 379 senesinde
Dergehê baxê Biheştê keremê l’ber wî vebî
Ona ikram Cennetinin bağının dergahı ona açıldı
* * *
Ebû Cehlên vî zemanî, zalimên hêc û bitir,
Bu zamanın Ebu Cehilleri, azgın zalimleri
şandibûn Afyon û Barla, Qestemon û Eyrîdir.
Onu Afyon ve Barla, Kastamonu ve Eğridire gönderdiler.
Ew gula Kurdên reben bû, lê nehişti new li vir
O perişan Kürtlerin gülüydü, yalnız onu burada bırakmadılar
Ew li Nursê hate dinya, wî li Urfa yê wefat kir,
O, Nursda dünyaya geldi, Urfa da vefat etti.
Ew şehîr bû, ew bedî’ bû, ez çibêm, serdestebû.
O meşhurdu, o bedi’ idi, ne de söylesem o hep galipti
* * *
Sahibê “ilmêLedûn” bû, dafi’ê hizna beşer,
Batini ilimlerin sahibi idi, beşerin hüznünü defetti
Xwendina Nûra îlahî ne dida zêr û zeber,
Nuru İlahinin okumasını altın ve mala değişmezdi etmedi
Firqeta Wî em helandin sed hewar, ax û keser,
Ayrılığı bizi eritti, vay halimize vay kederimize
Ey Seîdê her du dinya, dîtina te bû keder,
Ey iki dünyanın Saidi, seni görmek bize keder kaldı
Em j’Xwedayê xwe dixwazin: L’axretê em l’cem te bî.
Rabbimizden isteriz ki, ahrette seninle beraber olalım
* * *
Em ji derdê firqeta Wî bûnejar, bûnezebûn,
Ayrılığının derdinden, perişan ve halsiz kaldık
Şubhe tê mecnûn dinalîn qet nema sebr û sikûn,
Feryatlarımız mecnun gibi, kalmadı bizde sabır ve sükun
“Dilkula!” firset li dest e, wer Risalê Nûr bixûn!
Ey gönlü yaralı olan, fırsat varken gel Risale-i nur oku!
Ey ‘Elî, ger çi Seîd çû, lê RîsalêNûr neçûn,
Ey Ali, gerçi Said gitti, fakat Risale-i nur gitmedi,
Sed emanet min li te, da tu ji wan mehrûm nebî.
Sana yüzlerce kez tavsiyem sakın mahrum kalma onlardan
Mart – 1960
Seyîd Eliyê Findîkî
Not:Şiirin tercümesi, Sayın Ali Sırma tarafından yapılmıştır.