Kâinatta geçerli olan kuralları değiştirmek mümkün değildir. Kısa bir zaman için, istisnâî durumlar görülebilir. Bunlar, genel kàideleri bozmaz. Cenâb-ı Allah, sistemi öyle bir düzen içinde yaratmıştır ki, en ufak bir varlığın hakkı, en yüce bir varlığa fedâ edilmemektedir. Her yaratığa ne lâzımsa o verilmektedir. İşler tam bir adâlet ve ölçü içerisinde yürütülmektedir. İmtihan için yaratılan şuurlu varlıkların gayrısı,  iç yapılarında dercedilen programlar doğrultusunda hareket etmektedir. Şuur ve seçebilme kàbiliyeti verilmiş olduğu için bir derece serbest bırakılan bir kısım varlıklar, kâinatta yürürlükte olan kànunlara uymamakla zarar hânelerini doldururlar. Bu arada, çevrelerindeki mahlûkàtın hukuklarını da zâyi ettikleri için, zulümlerinin cezâsını çekmeye müstehak olurlar.

Sistem o kadar yüce ve incedir ki, tamâmının anlaşılması insan idrâkinin dışında kalır. İnsan, kendisini mükevvenâtın merkezi saydığı için, her işe karışabileceğini ve istediği gibi tasarrufta bulunabileceğini tevehhüm eder. Tabiî, kafasını ilk duvara çarpıncaya kadar bu kuruntusunun farkına varmaz… Büyük gayretler ve boğuşmalar sonucunda, kâinâtın bu değişmez kuralları karşısında ne kadar âciz, güçsüz, zayıf olduğunu anlar. Bu noktada durması ve hatâsını bilmesi bile onun için bir kazançtır. Ne yazık ki, çok kişi karşısına çıkan engellerin yaratılıştan gelen ve bütün varlıkları ilgilendiren bir nizama bağlı olduğunu göremez. Yaratıkların haklarına tecâvüz ve gücünün yettiğine tahakküme devam eder.

Allahu Teâlâ, bütün varlıkları o şekilde yaratmıştır ki, birbirinin işlerini tamamlayan dişliler gibi, her birinin ayrı bir önemi ve görevi vardır. Birinin noksanlığı, netîcede büyük bir eksikliği doğuracaktır. Yaratıklardan herhangi birinin, hevesine  ve keyfine uygun şekilde davranmaya ve sistemin orasından – burasından tahrip etmeye salâhiyeti yoktur. Vazîfesinin ve yetkisinin sınırlarını aşanlar için bir müeyyide uygulanmaması ise akla, mantığa sığmaz.

Galaksilerden, güneş sistemlerinden, yıldızlardan mürekkep bir büyük orduda her ferdin nizam ve intizama tâbi’ olduğunu gören; elbette, atomdan, zerreden, molekülden, hücrelerden ibâret küçük birliklerdeki şahısların da aynı kurallarla idâre olunduğunu anlayacaktır. Öyle büyükleri başı boş bırakmayan bir yönetici, sistemdeki teşekkülatı anlayamayacak durumda bulunan ufakları kendi hallerinde bırakır mı? Güzel bir saray inşâ eden, içindeki eşyâyı da güzelce ve yerli yerine koyacaktır. En ufak bir teferruatı bile ihmal etmeyecektir. En güzel bir tablodaki küçük bir kir, onun ince san’atının görülmesini engelleyip kıymetini noksanlaştırabilir. Bu bakımdan, mülk sâhibi her şeyi en ince ayrıntısına kadar dikkatle teftiş edecektir.

SİNGAPUR’DA İSLAMİYET VE RİSALE-İ NUR HİZMETLERİ…

Bütün bunları görecek, anlayacak, değerlendirecek bir yapıda yaratılan insanoğlu, acabâ, şu yaratılış gàyesine uygun hareket etmezse, sorumluluğu ve cezâsı olmayacak mıdır? O ki, kendi yetki alanına giren işlerde, en ufak bir ihmâli af etmemektedir. O  ki, kendisine zararı dokunma ihtimâli bulunan en küçük bir varlığı ortadan kaldırmak için uğraşmaktadır. Kendisi, böyle ufak – tefek değil, büyük cürümler, cinâyetler işleyip de cezâsını bulmayacağını nasıl tahmin ve ümit edebilir!

Nedir bu ehemmiyetli suçlar? Yaratan, terbiye eden, ihtiyaçlarını karşılayan, varlığının devamını sağlayan Hâlık, Rabb, Rahmân, Rahîm gibi binbir isim ve sıfatı bulunan Allâhu Teâlâ’yı tanımamak; O’nun emir ve yasaklarını dinlememek önemsiz bir durum mudur? Kendisine emânet olarak verilen duygu ve organları görevlerinin dışında ve kötüye kullanmaktan öte, başka varlıkların vazîfelerini inkâr etmek ve onların haklarına saldırmak  ehemmiyetsiz midir? İdrâkinden âciz kaldığı kâinâtı tahkîr etmek ve nizâma – intizâma aykırı hareket etmek yeterince önemli değil midir? Bu kadar zulme uğrattığı varlıkların şikâyetleri ve haklarını talep etmeleri sonucunda, sorumlu tutulup cezâlandırılmayacak mıdır?