Nurdanhaber-Haber Merkezi
1990’lı yılların başlarında Ankara ve İstanbul’da metro, yolcuların hizmetine girmeye başlamıştır. Yaklaşık 110 yıl önce ilk metro Galata Tüneli adıyla Abdülaziz döneminde açılmıştı.
1850’li yıllarda İstanbul’da kent içi trafiğini çözmek için çalışmalar başlatılmış, şehreminin padişaha sunduğu raporda tramvay hattının kurulması, metronun açılması ve Haliç üzerine köprü yapılırsa trafiğin rahatlayacağı belirtilmişti.
Toplu ulaşımda tramvay hattı kurulduktan sonra Karaköy ile Beyoğlu arasına tünelle ulaşımı sğlama fikri ortaya atılmıştı. Proje nasıl ve kim tarafından yapılacağı tartışılmış ve Paris metrosunu yapan mühendislerden Eugene-Henry Gavand üzerinde karar kılınmıştı.
Beyoğlu ile deniz arasındaki ulaşımı sağlayacak olan tünel projesi İstanbul’un en yoğun bölgesindeki trafiği azaltmak için düşünülmüştü. Karaköy ve çevresinde o zamanlar mağaza, hırdavat pazarları, sarraflar, gümrük ve borsalar bulunmaktaydı.
Tünelin inşasına 10 Haziran 1879’da padişah fermanıyla başladı. Tünel asansör seklinde hem insan hem de yük taşıyacak şekilde planlandığı için yer altı demiryolu sistemine göre yapılmaya başlandı. Tünelin bitimi 1874’de tamamlandı ve ilk deneme seferleri Kasın ayının son gününde başlatıldı.
Tünelin boyu 555.80, yüksekliği 4.90 ve çapı 6.70 metre, demiryolu hattının uzunluğu ise 626 metredir. Toplam iki vagonla hizmete giren metroda birinci mevkide 40, ikinci mevkide 50 yolcu taşınabiliyordu. Eşya olmadığında yolcu sayısı 150’ye kadar çıkabiliyordu. Tünelin toplam bedeli 4 milyon frankın üstünde olup ancak üçte biri istimlak bedellerine gitmişti.
Tünelin resmi açılışı 17 Ocak 1875’te gerçekleşti. Tören sırasında Osmanlı nazırları hazır bulundu ve dua ile ilk sefer saat 11.00’da başlatıldı.
Sabah 07.00 ile akşam 21.00 arasında karşılıklı gerçekleşen seferler, öğleden önce 5, öğleden sonra 10, akşam ise 15 dakika aralıklarla yapıldı. Metro hizmete girdikten 20 sene sonra tüm masraflarını çıkardı. İlk on yılda toplam 35 bin yolcu taşırken, sonraki yıllarda yolcusunda düşme yaşandı.
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İngiliz kuvvetlerin kontrolüne geçen tünel, itilaf devletlerinin İstanbul’u terk etmesiyle tekrar Türk yönetimine geçti.
dünyabülteni