“Oku, yaratan Rabb’inin adıyla. O, insanı pıhtılaşmış kandan yarattı. Oku, Rabbin nihayetsiz kerem sahibidir. Ki o kalemle öğretendir. İnsana bilmediğini öğretmiştir.” (Alâk, 96/1-5)

Bu ayetin tefsiri sadedinde Risale-i Nur’da doğrudan bir ifade ya da yorum geçmiyor.

“Oku” emrini alimler genelde iki şekilde tefsir etmişler. Birisi Kur’an’ı okumak ve tebliğ etmek şeklindedir. Diğeri ise kitab-ı kebir olan kainatı okumaktır.

Biz Risale-i Nur’un terbiye ve zaviyesi ile meseleye şu şekilde bakıyoruz. Oku emri, Kur’an’ın hidayetli nazarı ile kainatı tefekkür etmektir. Üstad Hazretlerinin ifadesi ile, kainatı mana-yı harfi ile okumak ve anlamak şeklindedir.

Mana-yı harfi, mahlukata ve bütün kainata Allah hesabına ve Allah’ın sanatı ve eseri nazarı ile bakmaktır. Yani bir harf kendi başına bir mana ifade etmez. Ancak başkasına işaret ederse, anlam kazanır manasınadır. Bir elmada kendi nefsine bakan bir yön varsa, mucidi ve sanatkarı olan Allah’a bakan yüzlerce yönü vardır. İşte burada sanatkara ve mucide bakan yüzlerce yöne  mana-yı harfi denilmiştir.

Rahmetli Said Özdemir Ağabey’in Vefatının Sene-i Devriyesi

 Mana-yı harfi tevhide bir formül ve bir kalıptır. Yani nazar göz ise, mana-yı harfi  bir dürbün bir araç mesabesindedir.

Mana-yı ismi: Mahlukata ve kainata Allah namına ve Allah’ın sanatı ve eseri olarak bakmamak demektir. Yani mahlukat ve kainata kendi namına bakıp, sanatkar ile olan ilişkisini koparmak manasınadır. Elmayı Allah’ın sanatı olarak değil, sadece nefsine bakan yönü ile değerlendirip, Allah’a bakan binlerce nispeti ve işareti kesmektir.