S- Eskiler bizden a’lâ veya bizim gibi; gelenler bizden daha fena gelecekler?
C– {*: Antikalığı için bu cevab dahi yazıldı.} Ey Türkler ve Kürdler, acaba şimdi bir miting yapsam; sizin bin sene evvelki ecdadınızı ve iki asır sonraki evlâdlarınızı şu gürültühane olan asr-ı hazır meclisine davet etsem… Acaba sağ tarafta saf tutan eski ecdadınız demiyecekler mi:
“Hey mirasyedi yaramaz çocuklar! Netice-i hayatımız siz misiniz? Heyhat! Bizi akîm bir kıyas ettiniz, bizi kısır bıraktınız!” Hem de sol tarafında duran ve şehristan-ı istikbalden gelen evlâdlarınız, sağdaki ecdadlarınızı tasdik ederek demiyecekler mi ki:
“Ey tenbel pederler! Siz misiniz hayatımızın suğra ve kübrası? Siz misiniz şu şanlı ecdadımızla bizi rabteden rabıtamızın hadd-i evsatı? Heyhat!.. Ne kadar hakikatsız ve karıştırıcı ve müşagabeli bir kıyas oldunuz!” {**: Fenn-i Mantık’ın tabiratı. O zaman İlm-i Mantık dersini alan talebeleri, o mecliste bulunmasından öyle söylemiş.}
İşte ey bedevi göçerler ve ey inkılab softaları! {1: Sonradan ilâve edilmiştir.} Manzara-i hayal {2: Hayal dahi bir simotoğraftır.} üstünde gördünüz
ki, şu büyük mitingde iki taraf da sizi protesto ettiler.
S- Bu kadar tahkire müstehak değiliz. Biz eslafın ezyalini tutmakla beraber, ahlafın teşebbüsatından dahi geri kalmamağa söz veriyoruz.
فَفَتَحْنَا السَّمْعَ لِكَلاَمِكَ فَمَرْحَبًا بِهِ
C– Nedamet ettiğinizden vazifeniz olan suale avdet edebilirsiniz.
Münazarat ( 49-51 )