Nurdanhaber-Haber Merkezi

19. yüzyılda aşırı borçlanma bu kadar yaygın değildi ve çoğunlukla sürdürülebilir olmayan düzeylerde büyümeden kaynaklı kamu borçları söz konusuydu. Osmanlı İmparatorluğu 19. yüzyılın ortalarında genel anlamda en azından bazı kurumlarını Batılılaştırmak, özellikle de askerî gücünü artırmak için çeşitli reformlara girişti.

Mevcut yapısıyla bunu gerçekleştirebilmesi için Çin benzeri diğer Doğulu imparatorluklar gibi Avrupa sermayesinden borç almak zorundaydı. Aynı şey, Osmanlı’nın himayesindeki Mısır gibi devletler için de geçerliydi.

Tarihte çok sık karşımıza çıktığı üzere bu borçların -ekonomiyle orantısız bir biçimde- ödenemeyecek düzeyde arttığı bir noktaya gelindi. Zira ekonomi bu borçların kapatılmasına yetecek kadar hızlı büyümüyordu.

Nitekim 1870’li yıllarda Osmanlı İmparatorluğu ve Mısır borçlarını ödeyemez hale geldi. Bu Türkiye tarihinde çok kritik bir aşamaya tekabül ediyordu. Çünkü bu olaydan sonra ülke ekonomisi Avrupalı alacaklılar tarafından kontrol edilmeye başlandı ve bu da Osmanlı’nın mali bağımsızlığını sınırladı, gümrük gelirleri Avrupalı alacaklılar tarafından toplanmaya başladı vb. 

Benzer bir durum Çin’de de yaşandı, hatta orada bağımsızlık bakımından çok daha ağır sonuçlar doğurdu. Günümüzde böyle bir olayın yaşanabileceğini düşünmüyoruz fakat bu yıl imzalamış olduğu borç anlaşmasıyla Yunanistan da mali bağımsızlığını fiilen kaybetmiş oldu. Yani bence buradan çıkarmamız gerek önemli bir ders var, o da şu: Eğer alacaklılar yeterince güçlüyse, ki kesinlikle öyleydiler, aşırı borçlanma bağımsızlığın tehlikeye girmesi tehdidini beraberinde getirebilir.

Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşı’ndan Almanya ile birlikte galip çıksaydı ne olurdu?

Şüphesiz Ortadoğu bugünkünden çok farklı bir görünümde olurdu. Çünkü bu bölge savaş sonrası dönemde çizilen haritanın temelini oluşturan Sykes-Picot haritasına göre düzenlenmişti. Almanların Ortadoğu’da ne isteyeceğini kestirmek güç,. Çünkü Almanya’nın bu dönemdeki önceliği topraklarını genişletmek değildi. Asıl ve en önemli dertleri Avrupa’ydı. 

SİNGAPUR’DA İSLAMİYET VE RİSALE-İ NUR HİZMETLERİ…

Zaten karmaşık bir halde bulunan Osmanlı rejimi açısından düşündüğümüzde -savaş Osmanlıların Ermenilerle ve Anadolu’daki Ortodoks Rumlarla çeşitli sorunlar yaşamasına sebep olmuştu- onların savaşı kazanmış olması halinde rejimin devam edip etmeyeceğini ya da bir cumhuriyetin kurulup kurulmayacağını tahmin etmek zor.

Öte yandan bugünün dünyasına baktığımızda Osmanlı İmparatorluğu’na benzer pek fazla yapının kalmadığını görürsünüz. Yani Osmanlı İmparatorluğu savaşı kazansa dahi muhtemelen belli reformları hayata geçirerek bugünün Türkiye’sine benzer bir hal alırdı. Osmanlı’nın bir monarşi olarak bugüne dek ayakta kalacağını düşünmek zor. [Osmanlı İmparatorluğu savaştan zaferle ayrılsaydı] yine ayakta kalabilir, belki topraklarını daha da genişletebilirdi. 

Ancak savaşın Avrupa’da çok daha önemli sonuçlarının olacağını unutmamak gerekiyor. Çünkü Almanlar savaşı kazansaydı hem Batı Avrupa devletleri üzerinde egemenlik kuracak, hem de Rusya’dan çok büyük bir toprak parçası koparacaklardı. Yani Almanya’nın çok daha güçlü ve çok daha büyük olduğu bir dünya manzarasıyla karşı karşıya olacaktık. 

“Eğer böyle olsa dünya daha iyi bir yer olur muydu?” diye soracak olursanız bana göre evet, çünkü 1. Dünya Savaşı sağlam ve sürdürülebilir yapının kurulmasını sağlayamadı. Ve devamında 1930’larda ve 1940’larda çok daha korkunç bir savaş yaşandı. Yani bu senaryoda Almanya’nın egemenliği altındaki Avrupa kıtasını, daha geniş topraklara sahip bir Türkiye’yi, daha istikrarlı bir dünya düzenini, görece zayıf bir Rusya’yı, çok daha zayıf bir Fransa’yı, halen gücünü koruyan ama Avrupa’da eskiden sahip olduğu gücü kaybetmiş bir İngiltere’yi hayal edebiliriz. 

Derin Tarih