Risale-i Nur’u Okuma ve İzah Etme Konusu

Ali Kemal Pekkendir

Okurken, belki izah edilmesini isteyen kardeşlerimiz olacaktır. Fakat bu hususta arz edeyim ki, Üstadımız Bedîüzzaman, bir nur talebesine Risale-i Nur’dan bazen okuyuvermek lütfunu bahşederken izah etmiyor, diyor ki:

“Risale-i Nur, imanî mes’eleleri lüzumu derecesinde izah etmiş. Risale-i Nur’un hocası, Risale-i Nur’dur. Risale-i Nur, başkalarından ders almaya ihtiyaç bırakmıyor. Herkes istidadı nispetinde kendi kendine istifade eder. Aklınız her bir mes’eleyi tam anlamasa da ruh, kalp ve vicdanınız hissesini alır. Ne kadar istifade etseniz, büyük bir kazançtır.”

Okunan Türkçe veya Arapça bir risalenin izahı, “Başka bir risalede varsa, onu getirip” okuyor.

Risale-i Nur’daki gayet ince nükteleri derk eden basiretli âlimler de der ki:

Bir âlimin yüksek bir ilmi olabilir fakat Risale-i Nur’u cemaate okurken tafsilata girişip “eski malûmatlarıyla” açıklarsa; bu izahatı, Risale-i Nur’un beyan ettiği, asrımızın fehmine uygun ve ihtiyacına tam cevap veren hakikatlerin anlaşılmasında ve tesiratında ve Risale-i Nur’un mahiyetinin derkine bir perde olabilir.

Bunun için, “bazı lügatlerin manalarını söyleyerek”   aynen okumak daha müessir ve daha efdaldir.

İstanbul Üniversitesindeki kardeşlerimiz de böyle okuyorlar.

Biz de hülâsaten deriz ki: Risale-i Nur, gayet fasih ve vecizdir. Sözün kıymeti; îcazındadır, kısalığındadır. Bir mes’ele-i imaniye ve Kur’aniye umuma ders verilirken, mücmel olarak tedrisinde, daha fazla istifaza ve istifade vardır.

Sözler-772

“Eski malumatlarıyla açıklarsa” tabiri yani geçmiş asırlarda yazılmış İslami eserlerdeki veya kendi tahsil ettiği sair kitaplardaki malumatlar ve hükümler ile Risaledeki bir bahsi izah ederse, bu hatalı olur demektir. Çünkü Risale-i Nurdaki keşfiyat ve mesail bu asrın insanlarına ve ihtiyaçlarına göre Kur’an’dan, Müellifi Bediüzzaman’ın kalbine ilham edilen hakikatlerdir ve ilham sonsuz ilm-i ilahiden geldiği için beşeri ve mahdud ilim ile izah ve şerh  edilemez. Sınırlı beşerî ilim, sonsuz ilm-i ilahinin tecellisine müdahale edemez. (Rüştü Tafral).

“İşte “Hakikat”lar bu tarzda işe girişmişler. Mücmel olduğu için üç davayı birden isbat ediyorlar. Sathî nazar fark edemiyor. Zâten o mücmel “Hakikat”lerın her birisi, başka Risaleler ve Sözler’de KEMAL-İ İZAHLA TAFSİL edilmiş.”

Barla-320

Demek ki bir mevzuyu, meseleyi ders yaparken, mümkün olduğu kadar ve vakit müsaade ettiği kadar Risalelerdeki diğer ilgili kısımları da okuyarak bütün külliyat muvacehesinde / tamamını göz önüne alarak ders yapmamızı Risale-i Nur yani Üstadımız bize talimat veriyor… falanca abi filanca hatıra değil…

“Evet Risale-i Nur size mükemmel bir me’haz olabilir.

Ve ondan erkân-ı imaniyenin her birisine, meselâ Kur’an kelâmullah olduğuna ve i’cazî nüktelerine dair MÜTEFERRİK RİSALELERDE Kİ PARÇALAR “TOPLANSA” veya haşre dair ayrı ayrı BURHANLAR “CEM’EDİLSE” ve hakeza…

MÜKEMMEL BİR İZAH VE BİR HAŞİYE VE BİR ŞERH olabilir.

Zannederim ki, hakaik-i âliye-i imaniyeyi TAMAMIYLA RİSALE-İ NUR İHATA ETMİŞ, BAŞKA YERLERDE ARAMAYA LÜZUM YOK.”

Kastamonu-56

Üstadımız “iman ve İslam hakikatlerini Risale-i Nur tamamıyla ihata etmiş, başka kitaplara müracaat etmeye gerek yok. Yani iman kurtarma ve tahkiki yapma hizmeti için bu kitaplar size yeter” derken, falan hoca veya âlim bunun zıddını söylerse, onun sözlerinin kıymeti kalır mı? Onun Sâdık bir Nur Talebesi olduğuna itimat edilir mi? Üstadı tekzip ediyor hâşâ…

Bediüzzaman, Risale-i Nur dairesinde bulunan ilim sahibi hocalara da şöyle diyor:

«Bir şey daha kaldı, en tehlikesi odur ki: İçinizde ve ahbabınızda, bu fakir kardeşinize karşı bir kıskançlık damarı bulunmak, en tehlikelidir. Sizlerde mühim ehl-i ilim de var. Ehl-i ilmin bir kısmında, bir enaniyet-i ilmiye bulunur. Kendi mütevazi de olsa, o cihette enaniyetlidir. Çabuk enaniyetini bırakmaz.

Kalbi, aklı ne kadar yapışsa da nefsi, o ilmî enaniyeti cihetinde imtiyaz ister, kendini satmak ister, hattâ yazılan risalelere karşı muaraza ister. Kalbi risaleleri sevdiği ve aklı istihsan ettiği ve yüksek bulduğu halde nefsi ise, enaniyet-i ilmiyeden gelen kıskançlık cihetinde zımnî bir adavet besler gibi, Sözler’in kıymetlerinin tenzilini arzu eder, ta ki kendi mahsulat-ı fikriyesi onlara yetişsin onlar gibi satılsın. Halbuki bilmecburiye bunu haber veriyorum ki:

“Bu dürûs-u Kur’aniyenin dairesi içinde olanlar, allâme ve müctehidler de olsalar vazifeleri -ulûm-u imaniye cihetinde- yalnız yazılan şu Sözler’in şerhleri ve izahlarıdır veya tanzimleridir.

Çünkü çok emarelerle anlamışız ki: Bu ulûm-u imaniyedeki fetva vazifesiyle tavzif edilmişiz.

Eğer biri, dairemiz içinde nefsin enaniyet-i ilmiyeden aldığı bir his ile, “şerh ve izah haricinde”   bir şey yazsa soğuk bir muaraza veya nâkıs bir taklidcilik hükmüne geçer.

Çünki çok delillerle ve emarelerle tahakkuk etmiş ki: Risele-i Nur eczaları, Kur’an’ın tereşşuhatıdır bizler taksim-ül a’mal kaidesiyle, herbirimiz bir vazife deruhde edip, o ab-ı hayat tereşşuhatını muhtaç olanlara yetiştiriyoruz!..» (Mektubat sh: 395)

Yukarıda gayet mücmel olarak geçen (şerh ve izah) ifadesinin hududu ve şekli, Kastamonu Lâhikası’nda açıkça beyan edildiği gibi, Risale-i Nur’un bazı yerlerinde de tafsilat vardır:

Risale-i Nur’un mücmel yerlerini yine “Risale-i Nur’la izah etmek,” Risale-i Nur’da bir kaidedir. (Neşriyat, Şerh ve İzah, Envar, Badıllı/Tafral, 1978).

İşte Bediüzzaman Hazretleri izah şekli hakkında gayet açık olarak şöyle diyor:

«Risale-i Nur’un tekmil ve izahı ve haşiyelerle beyanı ve ispatı size tevdi’ edilmiş tahmin ediyorum. Bir emaresi de şudur ki bu sene çok defa ihtar edilen hakikatleri kaydetmek için teşebbüs ettim ise de çalıştırılamadım.

Evet Risale-i Nur size mükemmel bir me’haz olabilir. Ve ondan erkân-ı imaniyenin her birisine, meselâ Kur’an kelâmullah olduğuna ve i’cazî nüktelerine dair “müteferrik risalelerdeki parçalar toplansa”   veya haşre dair   “ayrı ayrı burhanlar cem’edilse”   ve hakeza… Mükemmel bir “izah ve bir haşiye ve bir şerh”  olabilir.

Leyle-i Miraç Özel 6666 Hatim Programı

Zannederim ki, hakaik-ı âliye-i imaniyeyi tamamıyla Risale-i Nur ihata etmiş, başka yerlerde aramaya lüzum yok.»

(Kastamonu Lâhikası sh: 56)

Şu Paragrafa ve en aşağıdaki üstadımızın ifadesine dikkat :

Kendi cerbezeli sönük kafa feneri ve makamsız çarpıtılmış hatıraları değil Risale-i Nur’un sarahatini dinleyiniz:

“İşte “Hakikat”lar bu tarzda işe girişmişler. Mücmel olduğu için üç davayı birden ispat ediyorlar. Sathî nazar fark edemiyor. Zâten o mücmel “Hakikat”lerın her birisi, başka risaleler ve Sözler’de KEMAL-İ İZAHLA TAFSİL edilmiş.”

Barla-320

Yani Üstad emrediyor “başka Risaleler ve Sözler’de kemal-i izah ile tafsil edilmiş”… onları beraber okuyun. 60 dakikalik dersin 50 dakikasini izahlara ve şahsi konuşmasına ayıran ve daha Risale-i Nur’un yüksek vazifesi ve kudsi mahiyeti,  maddiyat ve enedeki tevaggulü sebebiyle kendisine açılmamış ve  o manevi elektirik lambasını odun ateşi ile takviye edecek kadar Risale-i Nur’dan istifade etmiş bir  kardeş  ise diyor ki :

“Ben Üstad’dan ve Risalelerdeki diğer parçalardan daha mükemmel izah ederim”…

Durumun muhakemesini insaflı ve sadakatli talebelere bırakıp devam ediyoruz:

Bazı lügat manalarını vererek,

Ağır ağır okuyarak anlamaya gayret ederek, bazı mühim ve âli manaları birkaç defa tekrar ederek, okunan mevzuya dair sair Risalelerdeki alakalı bahisleri okuyarak teyid ve izah etmek, sarih Risale-i Nur’un ders verdiği izah etme tarzıdır…

Bu tarzda şerh ve izah ederek okumak… İşte bu manevi elektrik olan Nur’un tarzıdır ki hem aklı hem kalbi ve hissiyatı en ziyade tatmin eder…!

Buna sadık olmayan neye sadık olacak, buna kanaat etmeyen neye kanaat edecek…?

Ve bir okutan izah eden hoca ve müderrise bağımlı kalmaktan kurtararak, her talebeyi tam bir genç Said ve hür bir Nur talebesi ve hakikatli bir Alim yapmaya medar bir sırr-ı hakikattir..!

“Evet Risale-i Nur size mükemmel bir me’haz olabilir.

Ve ondan erkân-ı imaniyenin her birisine, meselâ Kur’an kelâmullah olduğuna ve i’cazî nüktelerine dair MÜTEFERRİK RİSALELERDE Kİ PARÇALAR TOPLANSA veya haşre dair ayrı ayrı BURHANLAR CEM’EDİLSE ve hakeza…

MÜKEMMEL BİR İZAH VE BİR HAŞİYE VE BİR ŞERH olabilir.

Zannederim ki, hakaik-i âliye-i imaniyeyi TAMAMIYLA RİSALE-İ NUR İHATA ETMİŞ, BAŞKA YERLERDE ARAMAYA LÜZUM YOK. Kastamonu-56

Bir sene bu risaleleri ve bu dersleri anlayarak ve kabul ederek okuyan; bu zamanın “mühim, hakikatli bir âlimi” olabilir. Eğer anlamasa da madem Risale-i Nur şakirtlerinin bir şahs-ı manevîsi var, şüphesiz o şahs-ı manevî bu zamanın bir âlimidir.

Lemalar-167

Bazı molla ve hocalar ise diyor ki: Fıkıh, Hadis, Usul-ü Hadis, Tefsir, Usul-ü Tefsir gibi Şeriat ilimlerini bilmezsen, Risalei Nuru anlayamazsın…!

Üstad Bediüzzaman Hz. diyor ki:

Çünkü hakaik-i imaniye ve Kur’aniye içinde öyleleri var ki en büyük bir dâhî telakki edilen İbn-i Sina, fehminde aczini itiraf etmiş “Akıl buna yol bulamaz!” demiş.

Onuncu Söz Risalesi, o zatın dehasıyla yetişemediği hakaiki;   “avamlara da çocuklara da”  bildiriyor.

Sikke-i Tasdiki Gaybî-231

Demek anlayamazsınız diyen “taht-el avam” bir seviyede…

Üstadın ifadesinin veya verdiği hüküm veya dersin 180 derece tam zıddını beyan ediyor… farkında değil ki ne sadakat ne kitabı mürşid almak, bu şekilde mümkün olabilir…

Rabbim Ehli Sadakat Tullab-ı Nur’un dairesi içine bizleri dahil ve daim eylesin…

Ali Kemal Pekkendir

28.8.2020