Nurdanhaber – Mehmet Nuri TURAN

GÜNEY AZERBEYCAN VEYA İRAN AZERBEYCANI-4

Sonuç ve Şimdiki durum;

Azerbaycan Türklerinin Şii olmaları nedeniyle, Farslar’a çok yakındırlar bu durum, Türkçe ve Farsça arasındaki etkileşimi oldukça arttırmıştır. Şii kültürü Farsça inşaa edildiği için daha çok Türkçe, Farsçanın etkisi altındadır. Bu durum devletin politikalarıyla beraber Türkleri yavaş, yavaş asimile ediyor. Sunni halklar inanaç ayrılıklarından dolayı kendilerini daha iyi muhafaza ediyorlar.

İran anayasasının on beşinci maddesi çok açık ve net bir şekilde yerel ve azınlık dillerini, medya ve kitle iletişim araçlarında kullanılmasının serbest olduğunu ortaya koymakta ve Farsçanın yanı sıra okullarda eğitim dili olarak kullanılmasına izin vermektedir. Ayrıca on dokuz, yirmi iki ve yirmi üçüncü maddelerde bütün bireylerin eşit olduğuna, sosyal ve kültürel alanda ayrımcılık ve ayrıcalık olmaması gerektiğine değinilmiştir. Bütün bunlara rağmen uygulamada tam ters bir durum sergilenmektedir. Demokratik bir görünüm ortaya koymak için İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi bazı sözleşmelere imza attıklarına rağmen, bu sözleşmelerde de yer aldığı halde, azınlıklar ve çocuklar kendi dillerinde eğitim almaktan mahrumlardır.

Yaklaşık olarak on yıl öncesine kadar kesinlikle tartışılamayan bu haklar, bu gün sadece seçim kampanyalarında ve yine kısıtlı bir şekilde ortaya atılmaktadır. Aynı şekilde bazen Tebriz ve Kürdistan ilinin merkezi, Senendec üniversitelerinde Türkoloji ve Kürdoloji bölümleri açılır ama üstünden uzun süre geçmeden ve hiç öğrenci almadan hemen program iptal edilir. Okullarda Farsçanın dışında başka bir dilin kullanılması kesinlikle yasaklanmış durumdadır. Bütün Türk şehirleri ve köylerinde çocuk bahçeleri ve kreşler açılmış, bu yerlerde Fars veya zorunlu olarak Farsça konuşan eğitmen ve öğretmenler çalışmakta ve özellikle köylerde ücretsiz hizmet vermektedirler. Farsçanın dışında, diğer dillerin kullanılmasının yasaklandığı bu kurumlara, çocukların gönderilmesi teşvik edilmektedir.

Çocuklara Türkçe ad vermek hemen hemen yasaktır ve sadece Farsçada da yaygın olan Türkçe adlara izin verilmektedir. Mezar taşlarının Türkçe yazılmasına herhangi bir yasal uygulama olmaksızın izin verilmemektedir.

İki yıl önce Fars Dil Kurumunun isteği ile Farsça dışında diğer diller ve alfabelerle yazılan mağaza adları, tablolar v.s. toplanmaya başladı veya bundan sonra artık izin verilmemektedir.

Paralel Nurculuk Söylemi veya Komplo Teorisyenliği – 9

Yer adlarının adlarını değiştirmek, eskiden olduğu bibi, bütün hızıyla devam etmektedir.

Televizyonda adı Farsça olmayan ürünlerin reklamını yapmak yasaklanmış durumda, yeni kurulan fabrikaların ve üretilen yeni markaların Farsça olması zorunlu olmaktadır.

20. yüzyılın başlarından itibaren bilim ve teknoloji dünyasının gelişmeleri ve iletişimin modern araçlar ile sağlanması koşullarında, devlet dili statüsüne sahip olmayan, devlet desteğinden mahrum kalan ve hatta zaman zaman yok edilme ve ortadan kaldırılma saldırılarına maruz kalan İran Türk dilleri, artık klasik unsurlar ile varlığını devam ettirememekte ve gittikçe işlevini kaybetmektedir.

Şehirlerde konuşulmakta olan dilin Arapça ve Farsça unsurların gerek söz varlığı, gerekse sentaktik yapılar bakımından son derece yoğun olarak sarılmış olması üzücü bir tablo sergilemektedir. Daha korkunç olan, farsça unsurların ikiden fazla sözcükten oluşan tamlamalar halinde Türkçede kullanılmasıdır. Bu durum dil değişiminin çok tehlikeli bir aşaması sayılmaktadır

Bütün bu olumsuz koşullara rağmen, Türkçe Farsçalaşmış veya Farsçalaşmaya doğru olsa bile, hala büyük bir kitle tarafından konuşulmaktadır. Ama ağızlar çok hızlı bir şekilde kaybolmaktadır. Dolayısıyla bu alanda bir an önce araştırma ve derlemelerin yapılması son derece önem taşımaktadır. (Gheis Ayaz EBADİ, Bilkent Üniversitesi)

Allaha emanet olun, Gelecek dosyamız, Mahabat Kürd Cumhuriyeti olacak İnşaAllah.