Nurdan Haber

Bediüzzaman, Tevafuklu Kur’an ve Hattat Hamid -7

Bediüzzaman, Tevafuklu Kur’an ve Hattat Hamid -7
Dr. Mehmet Rıza Derindağ( mehmetriza@nurdanhaber.com )
14 Ocak 2021 - 10:03

Bediüzzaman, Tevafuklu Kur’an ve Hattat Hamid -7

KUR’AN-I KERİM’İN NÜZUL VE TERTİBİ

Kur’an-ı Kerim’in nüzulü 610 senesinde Cebrail’in (a.s) getirdiği ilk âyetlerle başlayarak Peygamber Efendimiz’in (a.s.m) vefatına (632) kadar yaklaşık 23 sene devam etmiştir. Efendimiz (a.s.m) inen âyetleri öncelikle kendisi ezberliyor, insanlara tebliğ ediyor ve vahiy kâtiplerine yazdırıyordu. Hz. Peygamber tarafından görevlendirilen vahiy kâtipleri nâzil olan âyetleri deri, kemik, parşömen vs. gibi malzemeler üzerine yazıyorlardı. Yazılı kültüre uzak olan dönemin insanları inen âyetleri ezberliyorlardı.

Kur’an-ı Kerim peyderpey nazil olmuştur, ilk inen âyetler 96. Surenin ilk beş âyetidir. Sonrasında farklı surelerden farklı âyetler nazil olmuştur, nazil oldukça da bizzat Hz. Cebrail (a.s) tarafından hangi surenin hangi âyeti olduğu belirtilmiştir. Efendimiz (a.s.m) da bu şekilde ezberleyerek, ashabına da bu şekilde talim etmiştir. Her sene Ramazan ayında o güne kadar inmiş âyetleri Efendimiz (a.s.m) Cebrail (a.s) ile karşılıklı olarak (mukabele tarzında) okumuşlardır. Özellikle Resûl-i Ekrem’in (a.s.m) vefat ettiği yılın ramazan ayındaki son okuyuş karşılıklı olarak ikişer defa gerçekleşmiş böylece Kur’an-ı Kerim son halini almıştır.

Son okumada tertibi belirlenen ve pek çok sahâbî tarafından bu son şekliyle yazılıp ezberlenen Kur’an okunmaya devam ederken Hz. Ebû Bekir (r.a) döneminde Yemâme savaşı ile diğer bazı savaşlarda hâfız sahâbîlerden bir kısmının şehid olması Kur’an-ı Kerim âyetlerinin toplanarak iki kapak arasına getirilmesi ihtiyacını netice vermiştir. Hz. Ebû Bekir de bu görevi Zeyd b. Sâbit’e vermiştir. Zeyd bin Sabit ve teşkil edilen heyet üyeleri mevcut yazılı Kur’an âyetlerini toplayarak, son okumayı da dikkate alarak bütün âyetleri yazmışlardır. Böylece Kur’an yazılı malzeme ve ezber yardımıyla eksiksiz olarak toplanmış ve iki kapak arasındaki bu derlemeye “Mushaf” adı verilmiştir.

Hz. Osman zamanında Müslümanların sayısının artması ve geniş bir coğrafyaya yayılması ilk mushafın çoğaltılarak belli başlı merkezlere gönderilmesi ihtiyacını netice vermiştir. İstinsah ve çoğaltma işi başkanlığını yine Zeyd b. Sâbit’in (r.a) yaptığı yaklaşık on iki kişilik bir heyet tarafından tamamlanmıştır. (646-651) yılları arasında gerçekleştirilen bu çalışma sonunda çoğaltılan yedi Kur’an nüshası birer kāri ile birlikte Mekke, Kûfe, Basra, Şam, Yemen ve Bahreyn’e gönderilmiş, bir nüsha da Medine’de bırakılmıştır.

Bugün Müslümanların elinde bulunan nüshalar, Hz. Osman (r.a) Mushaflarından veya onlardan yazılanlardan istinsah edilmiştir. Sonraki dönemlerde ilim ve sanat hayatının canlanmasıyla Kur’an istinsah faaliyetleri hızla artmaya başladı. Mushaf yazan kâtipler çoğaldı ve yazı sanatı süratli bir şekilde gelişme ve değişim göstererek İslâmi kimlik kazandı. Mushaflar farklı tarzda sayfa düzenleriyle yazılıyordu. Resim-1’de sayfada 11 satır yazılı bir Mushaf, Resim-2’de sayfada 13 satır yazılı bir Mushaf örneği görülebilir. Resim-1’de sayfada 11 satır yazılı bir Mushaf, Resim-2’de sayfada 13 satır yazılı bir Mushaf örneği görülebilir.

Resim 1- Şeyh Hamdullah (ö.1520) hattı Mushaf’ın Enbiya Suresinin 21. âyetinden 30. âyetine kadar aşır gülleriyle gösterilen on âyetlik bir bölümü[1]

Resim 2- Şekerzade Seyyid Mehmed Efendi (ö.1753) hattı mushaftan iki sayfa[2]

[1] İÜ Ktp., AY, m. 6552

[2] Süleymaniye Kütüphanesi, Yenicami, nr. K 3

 

Dr. Mehmet Rıza Derindağ

Devam Edecek

Bediüzzaman, Tevafuklu Kur’an ve Hattat Hamid-1

Bediüzzaman, Tevafuklu Kur’an ve Hattat Hamid -2

Bediüzzaman, Tevafuklu Kur’an ve Hattat Hamid -3

Bediüzzaman, Tevafuklu Kur’an ve Hattat Hamid-4

Bediüzzaman, Tevafuklu Kur’an ve Hattat Hamid -5

Bediüzzaman, Tevafuklu Kur’an ve Hattat Hamid -6

Alem-i İslamBediüzzaman'danDr. Mehmet Rıza DerindağDünyaGenelGünün Hadisiİslam ve HayatMisafir YazarlarNur TalebeleriTürkiyeYazarlarımız
Leyle-i Regaib Özel 5.000 Hatim Programı
Alem-i İslamBediüzzaman'danDünyaGenelGündemGünün DersiGünün Hadisiİslam ve HayatNur TalebeleriTürkiyeYazarlarımız
Genç Hafızlardan Şehitlerimiz İçin Dualar ve Kur-an’ı Kerim Tilavetleri
Alem-i İslamDerslerDünyaEkonomiFıkıh & HadisGenelGündemGünün DersiGünün DuasıGünün HadisiHayatHizmetİslamİslam ve HayatKartpostal - VecizeNur TalebeleriRisale-i NurRisale-i Nur DünyasıSorularla RisaleSual-CevapTürkiyeYazarlarımız
Boğaziçi Üniversitesi Öğrencileri ile Risale-i Nur Dersi” ŞUALAR’DAN 9.DERS ( 9. ŞUA )